صفات امام درس سوم و چهارم
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی کهف الحصین و غیاث المضطر المستکین
حجتک و کلمتک الناموس الاکبر الامام القائم المنتظر حجه بن الحسن العسکری
ارواح العالمین لتراب مقدمه الفدا
اللهم عجل فرجه و سهل مخرجه و اجعلنا من خیر اعوانه و انصاره و الفائزین لمشاهدته و الممتثلین لاوامره.
اعتقادات/صفات امام علیه السلام/جلسه سوم و چهارم
· ادامه بحث دلایل عقلی - امام اعلم و اکمل باید باشد. باید فائق و برتر و سرآمد عصر باشد و نه حتی هم سطح.
امام مبین شریعت است و هادی کل خلق است و به حکم عقل باید پاسخ همه معماهای ادیان مختلف را بدهد.
صحیح بخاری جلد اول صفحه 16 به چند سند: نیاز به غسل داشت آمد پیش دومی پاسخ شنید که نیازی به نماز نیست. تیمم بدل از غسل را بلد نبود. عمار اعتراض کرد.
وَ بِإِسْنَادٍ مَرْفُوعٍ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ قَدِمَ أُسْقُفُّ نَجْرَانَ عَلَى عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنَّ أَرْضَنَا بَارِدَةٌ-سَدِیدَةُ الْمَئُونَةِ لَا تَحْمِلُ الْجِیشَ وَ أَنَا ضَامِنٌ لِخَرَاجِ أَرْضِی أَحْمِلُهُ إِلَیْکَ فِی کُلِّ عَامٍ کَمَلًا فَکَانَ یَقْدَمُ هُوَ بِالْمَالِ بِنَفْسِهِ وَ مَعَهُ أَعْوَانٌ لَهُ حَتَّى یُوَفِّیَهُ بَیْتَ الْمَالِ وَ یَکْتُبُ لَهُ عُمَرُ الْبَرَاءَةَ قَالَ فَقَدِمَ الْأُسْقُفُّ ذَاتَ عَامٍ وَ کَانَ شَیْخاً جَمِیلًا فَدَعَاهُ عُمَرُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى دِینِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ أَنْشَأَ یَذْکُرُ فَضْلَ الْإِسْلَامِ وَ مَا یَصِیرُ إِلَیْهِ الْمُسْلِمُونَ مِنَ النَّعِیمِ وَ الْکَرَامَةِ فَقَالَ لَهُ الْأُسْقُفُّ یَا عُمَرُ أَنْتُمْ تَقْرَءُونَ فِی کِتَابِکُمْ أَنَّ لِلَّهِ جُنَّةً عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ فَأَیْنَ تَکُونُ النَّارُ قَالَ فَسَکَتَ عُمَرُ وَ نَکَسَ رَأْسَهُ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ کَانَ حَاضِراً أَجِبْ هَذَا النَّصْرَانِیَّ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ بَلْ أَجِبْهُ أَنْتَ فَقَالَ ع لَهُ یَا أُسْقُفَّ نَجْرَانَ أَنَا أُجِیبُکَ أَ رَأَیْتَ إِذَا جَاءَ النَّهَارُ أَیْنَ یَکُونُ اللَّیْلُ وَ إِذَا جَاءَ اللَّیْلُ أَیْنَ یَکُونُ النَّهَارُ فَقَالَ الْأُسْقُفُ مَا کُنْتُ أَرَى أَنَّ أَحَداً یُجِیبُنِی عَنْ هَذِهِ الْمَسْأَلَةِ ثُمَّ قَالَ مَنْ هَذَا الْفَتَى یَا عُمَرُ قَالَ عُمَرُ هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ خَتَنُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ ابْنُ عَمِّهِ وَ أَوَّلُ مُؤْمِنٍ مَعَهُ هَذَا أَبُو الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ع قَالَ الْأُسْقُفُّ أَخْبِرْنِی یَا عُمَرُ عَنْ بُقْعَةٍ فِی الْأَرْضِ طَلَعَتْ فِیهَا الشَّمْسُ سَاعَةً وَ لَمْ تَطْلُعْ فِیهَا قَبْلَهَا وَ لَا بَعْدَهَا قَالَ لَهُ عُمَرُ سَلِ الْفَتَى فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ أَنَا أُجِیبُکَ هُوَ الْبَحْرُ حَیْثُ انْفَلَقَ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ فَوَقَعَتِ الشَّمْسُ فِیهِ وَ لَمْ تَقَعْ فِیهِ قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ قَالَ الْأُسْقُفُّ صَدَقْتَ یَا فَتَى ثُمَّ قَالَ الْأُسْقُفُّ یَا عُمَرُ أَخْبِرْنِی عَنْ شَیْءٍ فِی أَیْدِی أَهْلِ الدُّنْیَا شَبِیهٍ بِثِمَارِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَالَ سَلِ الْفَتَى فَقَالَ ع أَنَا أُجِیبُکَ هُوَ الْقُرْآنُ یَجْتَمِعُ أَهْلُ الدُّنْیَا عَلَیْهِ فَیَأْخُذُونَ مِنْهُ حَاجَتَهُمْ وَ لَا یَنْتَقِصُ مِنْهُ شَیْءٌ وَ کَذَلِکَ ثِمَارُ الْجَنَّةِ قَالَ الْأُسْقُفُّ صَدَقْتَ یَا فَتَى ثُمَّ قَالَ الْأُسْقُفُّ یَا عُمَرُ أَخْبَرَنِی هَلْ لِلسَّمَاوَاتِ مِنْ أَبْوَابٍ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ سَلِ الْفَتَى فَقَالَ ع نَعَمْ یَا أُسْقُفُّ لَهَا أَبْوَابٌ فَقَالَ یَا فَتَى هَلْ لِتِلْکَ الْأَبْوَابِ مِنْ أَقْفَالٍ فَقَالَ ع نَعَمْ یَا أُسْقُفُّ أَقْفَالُهَا الشِّرْکُ بِاللَّهِ قَالَ الْأُسْقُفُّ صَدَقْتَ یَا فَتَى فَمَا مِفْتَاحُ تِلْکَ الْأَقْفَالِ فَقَالَ ع شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ لَا یَحْجُبُهَا شَیْءٌ دُونَ الْعَرْشِ فَقَالَ صَدَقْتَ یَا فَتَى ثُمَّ قَالَ الْأُسْقُفُّ یَا عُمَرُ أَخْبِرْنِی عَنْ أَوَّلِ دَمٍ وَقَعَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ أَیُّ دَمٍ کَانَ فَقَالَ سَلِ الْفَتَى فَقَالَ ع أَنَا أُجِیبُکَ یَا أُسْقُفَّ نَجْرَانَ أَمَّا نَحْنُ فَلَا نَقُولُ کَمَا تَقُولُونَ إِنَّهُ دَمُ ابْنِ آدَمَ الَّذِی قَتَلَهُ أَخُوهُ لَیْسَ هُوَ کَمَا قُلْتُمْ وَ لَکِنْ أَوَّلُ دَمٍ وَقَعَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ مَشِیمَةُ حَوَّاءَ حِینَ وَلَدَتْ قَابِیلَ بْنَ آدَمَ قَالَ الْأُسْقُفُّ صَدَقْتَ یَا فَتَى ثُمَّ قَالَ الْأُسْقُفُّ بَقِیَتْ مَسْأَلَةٌ وَاحِدَةٌ أَخْبِرْنِی أَنْتَ یَا عُمَرُ أَیْنَ اللَّهُ تَعَالَى قَالَ فَغَضِبَ عُمَرُ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَا أُجِیبُکَ وَ سَلْ عَمَّا شِئْتَ کُنَّا عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص ذَاتَ یَوْمٍ أَتَاهُ مَلَکٌ فَسَلَّمَ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ أَیْنَ أُرْسِلْتَ قَالَ مِنْ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ مِنْ عِنْدِ رَبِّی ثُمَّ أَتَاهُ مَلَکٌ آخَرُ فَسَلَّمَ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ مِنْ أَیْنَ أُرْسِلْتَ فَقَالَ مِنْ سَبْعِ أَرَضِینَ مِنْ عِنْدِ رَبِّی ثُمَّ أَتَاهُ مَلَکٌ آخَرُ فَسَلَّمَ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ مِنْ أَیْنَ أُرْسِلْتَ قَالَ مِنْ مَشْرِقِ الشَّمْسِ مِنْ عِنْدِ رَبِّی ثُمَّ أَتَاهُ مَلَکٌ آخَرُ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ مِنْ أَیْنَ أُرْسِلْتَ فَقَالَ مِنْ مَغْرِبِ الشَّمْسِ مِنْ عِنْدِ رَبِّی فَاللَّهُ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا- فِی السَّماءِ إِلهٌ وَ فِی الْأَرْضِ إِلهٌ وَ هُوَ الْحَکِیمُ الْعَلِیمُ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ مَعْنَاهُ مِنْ مَلَکُوتِ رَبِّی فِی کُلِّ مَکَانٍ وَ لَا یَعْزُبُ عَنْ عِلْمِهِ شَیْءٌ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى «1».
و منها: مَا رَوَاهُ ابْنُ أَبِی الْحَدِیدِ قَالَ: مَرَّ عُمَرُ بِشَابٍ مِنَ الْأَنْصَارِ وَ هُوَ ظَمْآنُ فَاسْتَسْقَاهُ فَمَاصَ لَهُ عَسَلًا، فَرَدَّهُ وَ لَمْ یَشْرَبْ، وَ قَالَ: إِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَقُولُ: أَذْهَبْتُمْ طَیِّباتِکُمْ فِی حَیاتِکُمُ الدُّنْیا وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها.
وَ قَالَ الْفَتَى: إِنَّهَا وَ اللَّهِ لَیْسَتْ لَکَ، اقْرَأْ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَا قَبْلَهَا:.. وَ یَوْمَ یُعْرَضُ الَّذِینَ کَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَیِّباتِکُمْ فِی حَیاتِکُمُ الدُّنْیا فَنَحْنُ مِنْهُمْ؟ فَشَرِبَ، وَ قَالَ: کُلُّ النَّاسِ أَفْقَهُ مِنْ عُمَرَ.2
جندب بن عبد اللَّه ازدى گفت من در رکاب على ع بکارزار صفین و جمل حضور یافته و در اینکه اصحاب جمل و صفین شایسته کارزارند و باید با آنها جنگید شک و شبهه در دلم راه نیافت لیکن هنگامى که بجنگ نهروان حضور یافتم حاضر براى پیکار با آنان نبودم و آنها را مردم منحرف قابل کارزار نمیدانستم مىگفتم اینان قاریان و نیکوکاران ما هستند و شایسته نیست با این عده که چنین مقامى را حائزاند جنگید و بالاخره هر گاه با این جماعت بجنگیم مرتکب امر بزرگى شدهایم فردا از صف کناره گرفته و اسلحه جنگى همراه داشته بگوشه رفتم نیزهام را بزمین فروبرده و سپر را بر آن آویخته و سایهبانى ساخته زیر آن نشستم و در این باره اندیشه مىکردم على ع وارد شده فرمود اى برادر ازدى آیا آبى براى طهارت حاضر دارى عرضکردم آرى، آفتابه آب را حضورش تقدیم کردم حضرت آن را از من گرفته و چندان دور شد که او را نمیدیدم و چون برگشت در زیر سایهبان قرار گرفت در آن هنگام سواره پیدا شد و در جستجوى آن حضرت بود عرضکردم یا على این سواره با شما کار دارد فرمود او را بطرف من بخوان چون بحضورش شرفیاب شد عرضکرد دشمنان از نهر گذشتند فرمود چنین نیست آنها از آب عبور ننمودند.عرضکرد آرى بخدا قسم از نهر عبور کردند فرمود خدا ترا تکذیب مىفرماید در این وقت دیگرى رسید و همان سخن را تکرار کرد و عرضکرد سوگند بخدا همان هنگام که بعزیمت شما آهنگ نمودم پرچمهاى آنان را آن طرف نهر دیدم فرمود چنان نیست که خیال مىکنى زیرا قبل از اینکه از نهر بگذرند اسباب هلاکت و خونریزى آنها فراهم است. سپس على ع از جا برخاست منهم همراه او برخاستم و با خود گفتم سپاس خدا را که مرا بحال على ع بینا کرد و سرانجام کارش را بمن فهمانید: بالاخره على ع یکى از آن دو مرد است که یا آدمى پرجرأت و دروغگوست و یا برهانى از خدا و پیمانى در این خصوص از پیمبر او دارد پروردگارا با تو معاهده مىکنم و فرداى قیامت خود را مسئول میدانم و چنین پیمان مىبندم که اگر دشمنان از نهر عبور کرده باشند من نخستین کسى باشم که با على پیکار نمایم و نیزه بدیدگان او فروبرم و اگر دشمنان از نهر عبور نکرده باشند من خود را براى پیکار در رکاب او آماده مىسازم چون به صفهاى لشکر نزدیک شدیم دیدم پرچمها و اثقال جنگیشان همچنان این طرف نهر است نامبرده گوید در آن وقت على ع از پشت سر من آمد و گریبان مرا گرفته بلند کرد و فرمود اى برادر ازدى آیا حقیقت امر براى تو آشکار شد.عرضکردم آرى فرمود اینک خود را آماده پیکار کن.من حسب الامر بکارزار پرداختم مردى را کشتم سپس دیگرى را از پاى درآوردم آنگاه با سومى درآویختم او بر من و من بر او ضربتى وارد آوردم تا هر دو افتادیم اصحاب من مرا از میدان در ربوده پس از آنکه بهوش آمدم دیدم کار دشمنان به آخر رسیده و جنگ خاتمه یافته. این حدیث مشهور است و همه ناقلان اخبار آن را روایت کردهاند و قضیه مزبور را شخصى ازدى خود در عهد على و پس از او نقل کرده و کسى او را مردود ندانسته و دروغگو نشمرده و بالاخره این پیش- آمد از جمله اطلاعات غیبى آن حضرتست و حاکى از آنست که حضرت عالم به ضمایر بوده .3
امام مربی عامل
· وَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ص أَنَّهُ قَالَ لِلْمُفَضَّلِ أَیْ مُفَضَّلُ قُلْ لِشِیعَتِنَا کُونُوا دُعَاةً إِلَیْنَا بِالْکَفِّ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ اجْتِنَابِ مَعَاصِیهِ وَ اتِّبَاعِ رِضْوَانِ اللَّهِ فَإِنَّهُمْ إِذَا کَانُوا کَذَلِکَ کَانَ النَّاسُ إِلَیْنَا مُسَارِعِینَ.4
· أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی وَ اللَّهِ مَا أَحُثُّکُمْ عَلَى طَاعَةٍ إِلَّا وَ أَسْبِقُکُمْ إِلَیْهَا وَ لَا أَنْهَاکُمْ عَنْ مَعْصِیَةٍ إِلَّا وَ أَتَنَاهَى قَبْلَکُمْ عَنْهَ.5
· مَا رَوَاهُ ابْنُ أَبِی الْحَدِیدِ وَ غَیْرُهُ: أَنَّ عُمَرَ کَانَ یَعُسُ لَیْلَةً فَمَرَّ بِدَارٍ سَمِعَ فِیهَا صَوْتاً فَارْتَابَ وَ تَسَوَّرَ فَوَجَدَ رَجُلًا عِنْدَهُ امْرَأَةٌ وَ زِقُ خَمْرٍ، فَقَالَ: یَا عَدُوَّ اللَّهِ! أَ ظَنَنْتَ أَنَ اللَّهَ یَسْتُرُکَ وَ أَنْتَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ؟!. فَقَالَ: لَا تَعْجَلْ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ! إِنْ کُنْتُ أَخْطَأْتُ فِی وَاحِدَةٍ فَقَدْ أَخْطَأْتَ فِی ثَلَاثٍ، قَالَ اللَّهُ: وَ لا تَجَسَّسُوا وَ تَجَسَّسْتَ، وَ قَالَ: وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ قَدْ تَسَوَّرْتَ، وَ قَالَ: فَإِذا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا وَ مَا سَلَّمْتَ. قَالَ: فَهَلْ عِنْدَکَ مِنْ خَیْرٍ إِنْ عَفَوْتُ عَنْکَ؟. قَالَ: نَعَمْ- وَ اللَّهِ- لَا أَعُودُ. فَقَالَ: اذْهَبْ فَقَدْ عَفَوْتُ عَنْکَ.6
________________________________________
1 - خصائص الأئمة علیهم السلام (خصائص أمیر المؤمنین علیه السلام) ؛ ؛ ص90
2 - بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج30 ؛ ص696
3 - الإرشاد للمفید / ترجمه ساعدى ؛ ؛ ص308
4 - دعائم الإسلام ؛ ج1 ؛ ص58
5 - نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ؛ ص250
6- بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج30 ؛ ص661
